Mới đây, Bộ Giao thông Vận tải đã ra Thông tư 06/2024/TT-BGTVT ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đường bộ cao tốc.
Thông tư 06/2024/TT-BGTVT có hiệu lực từ 1/10/2024.
Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đường bộ cao tốc QCVN 115:2024, đường bộ cao tốc có quy mô tối thiểu 4 làn xe chạy (2 làn xe cho mỗi chiều), có làn dừng xe khẩn cấp được bố trí liên tục (trừ các vị trí qua cầu có khẩu độ nhịp từ 150 m trở lên; cầu có trụ cao từ 50 m trở lên; hầm; có bố trí làn tăng, giảm tốc; làn phụ leo dốc).
Mặt cắt ngang đường bộ cao tốc có thể được bố trí trên cùng một nền đường hoặc hai chiều xe chạy được bố trí trên hai nền đường riêng biệt.
Số làn xe chạy được xác định trên cơ sở lưu lượng xe thiết kế, nhưng không ít hơn 2 làn xe cho mỗi chiều. Chiều rộng làn xe chạy tối thiểu 3,75 m đối với đường cấp 120, cấp 100 và tối thiểu 3,50 m đối với đường cấp 80.
Làn dừng xe khẩn cấp có chiều rộng tối thiểu 3,00 m đối với đường cấp 120, cấp 100 và tối thiểu 2,50 m đối với đường cấp 80.
Bố trí dải giữa để phân chia hai chiều xe chạy đối với trường hợp mặt cắt ngang đường cao tốc được bố trí trên cùng một nền đường. Chiều rộng của dải an toàn tối thiểu là 0,75 m đối với đường cấp 120, cấp 100 và tối thiểu 0,50 m đối với đường cấp 80. Dải phân cách giữa được thiết kế để bảo đảm an toàn.
Tốc độ thiết kế đường bộ cao tốc được phân làm 3 cấp là 120 km/h, 100 km/h và 80 km/h. Đối với vị trí địa hình đặc biệt khó khăn, yếu tố quốc phòng an ninh khống chế, cho phép áp dụng tốc độ thiết kế 60 km/h.
Trên đường bộ cao tốc có thể có những đoạn áp dụng cấp khác nhau, nhưng đoạn này phải dài từ 15 km trở lên và tốc độ thiết kế của hai đoạn liên tiếp không được chênh nhau quá 20 km/h. Trường hợp đường bộ cao tốc áp dụng cấp tốc độ thiết kế quá 20 km/h, phải có một đoạn quá độ dài ít nhất 2 km có cấp tốc độ thiết kế trung gian.
Tốc độ tối đa cho phép trên đường bộ cao tốc không vượt quá 120 km/h. Tốc độ tối đa cho phép và tốc độ thiết kế không được chênh nhau quá 20 km/h; tốc độ tối đa cho phép của 02 đoạn tuyến liên tiếp không được chênh nhau quá 20 km/h.
Lưu ý, các dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc đã được quyết định chủ trương đầu tư trước ngày 1/10/2024 thì tiếp tục thực hiện theo các quy định tại thời điểm quyết định chủ trương đầu tư.
Đối với các tuyến đường cao tốc có tốc độ thiết kế từ 80km/h trở xuống đang khai thác trước ngày Thông tư 06/2024/TT-BGTVT có hiệu lực, khi đầu tư nâng cấp, mở rộng thì cho phép áp dụng các yếu tố kỹ thuật cho dự án đã được phê duyệt trước ngày 1/10/2024.
Trước đó, cao tốc được xây dựng theo tiêu chuẩn TCVN 5729:2012, khuyến cáo số làn xe được xác định trên cơ sở tính toán năng lực thông hành. Trường hợp phương án phân kỳ đầu tư, cao tốc phải làm thiết kế tổng thể hoàn chỉnh cho tương lai để tạo thuận lợi cho việc xây dựng ở giai đoạn sau.
Nhiều tuyến cao tốc tại Việt Nam, như Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hòa Liên, Yên Bái - Lào Cai, Hòa Lạc - Hòa Bình, Thái Nguyên - Chợ Mới, Tuyên Quang - Hà Giang và Đồng Đăng - Trà Lĩnh, ban đầu được đầu tư với quy mô hai làn xe. Điều này đã gây ra nhiều hạn chế về lưu lượng và an toàn giao thông. Để khắc phục tình trạng trên, Thủ tướng đã yêu cầu Bộ Giao thông Vận tải nhanh chóng rà soát và nâng cấp các tuyến đường này lên 4 làn xe.
