Vụ cháy bãi xe dưới gầm cầu Vĩnh Tuy thiêu rụi khoảng 500 chiếc xe máy mới đây thêm một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về hiểm họa khôn lường khi biến gầm cầu thành nơi trông giữ phương tiện. Đây không chỉ là vấn đề quản lý đô thị mà còn liên quan trực tiếp đến an toàn tính mạng, tài sản của người dân và sự bền vững của công trình hạ tầng.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu điều tra nguyên nhân vụ cháy bãi xe dưới gầm cầu Vĩnh TuyĐỌC NGAYTừ năm 2011, Bộ Giao thông Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) đã quy định rõ rằng gầm cầu vượt đường bộ không được sử dụng làm nơi ở, kinh doanh hay trông giữ phương tiện. Tuy nhiên, do sức ép về nhu cầu gửi xe, đặc biệt tại Hà Nội - đô thị có gần 8 triệu phương tiện nhưng bãi đỗ chỉ đáp ứng khoảng 25%, thành phố đã nhiều lần kiến nghị cho phép tận dụng tạm thời gầm cầu. Một số vị trí như gầm cầu Chương Dương, Ngã Tư Vọng, Mai Dịch hay Vĩnh Tuy từng được dùng để giữ xe. Song, giải pháp tình thế này đã để lại hệ lụy nghiêm trọng.
Thực tế cho thấy gầm cầu hoàn toàn không phù hợp với việc giữ xe. Không gian hẹp, thiếu lối thoát hiểm, dễ xảy ra cháy nổ nhưng đa phần bãi xe dưới gầm cầu lại thiếu trang thiết bị phòng cháy, chữa cháy. Khi sự cố xảy ra, hậu quả thường đặc biệt nghiêm trọng, như trong vụ cháy dưới gầm cầu Vĩnh Tuy. Ngoài ra, xe ra vào liên tục dưới gầm cầu còn tạo thêm áp lực giao thông, nhất là ở những tuyến đường vốn đã quá tải.
Nhiều chuyên gia giao thông đô thị cho rằng giải pháp bền vững phải là đầu tư bãi đỗ xe hiện đại - bãi ngầm, bãi cao tầng. Đây là cách thức căn cơ để giải quyết bài toán giao thông tĩnh, đồng thời chỉnh trang đô thị và nâng cao chất lượng sống. Những dự án bãi đỗ "treo" kéo dài nhiều năm cần được rà soát, nếu không khả thi thì thu hồi hoặc chuyển đổi thành bãi đỗ tạm, tránh lãng phí tài nguyên đất đai.
Một hướng đi khác mang tính nhân văn là biến gầm cầu thành mảng xanh, công viên nhỏ, khu vui chơi cộng đồng như nhiều đô thị trên thế giới đã thực hiện. Trong bối cảnh Hà Nội còn rất thiếu không gian xanh và không gian công cộng, việc tận dụng gầm cầu để phục vụ cộng đồng sẽ thiết thực và bền vững hơn nhiều so với biến nó thành nơi giữ xe.
Sau vụ cháy bãi giữ xe dưới gầm cầu Vĩnh Tuy, Bộ Xây dựng đã yêu cầu di dời toàn bộ bãi xe dưới gầm cầu trước ngày 30-10. Đây là chỉ đạo kịp thời và quyết liệt. Nhưng quan trọng hơn, chính quyền địa phương cần có tầm nhìn dài hạn, không chạy theo giải pháp tình thế mà quy hoạch bài bản để giải quyết tận gốc vấn đề chỗ đỗ xe.
Người dân có quyền đòi hỏi một đô thị văn minh, nơi việc gửi xe không đồng nghĩa với nỗi lo cháy nổ rình rập. Để đạt được điều đó, cần sự phối hợp đồng bộ của ba bên: chính quyền mạnh tay xử lý vi phạm, doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư hạ tầng bãi đỗ, cộng đồng nâng cao ý thức, ủng hộ quy định quản lý.
Vụ cháy bãi xe ở gầm cầu Vĩnh Tuy là lời cảnh tỉnh đắt giá. Đã đến lúc phải kiên quyết nói không với việc giữ xe dưới gầm cầu, trả lại đúng chức năng cho hạ tầng giao thông. Đây cũng là cơ hội để Hà Nội và các đô thị lớn mở ra hướng đi mới, phát triển bãi đỗ xe hiện đại, an toàn.
