Vụ 'xây nhầm nhà' ở Hải Phòng: Cần truy trách nhiệm chính quyền địa phương

Liên quan đến "xây nhầm nhà" trên đất người khác tại Hải Phòng , luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng Văn phòng Luật sư Kết nối (Đoàn luật sư TP. Hà Nội) cho biết: Cần làm rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương cấp xã trong vụ việc này. Bởi vì sự vào cuộc thiếu quyết liệt hoặc vì một lý do nào khác đã đẩy vụ việc đến mức nghiêm trọng .

Theo như thông tin vụ việc, vợ chồng bà Trần Thị Kim Loan (phường An Hải, Hải Phòng) nhận chuyển nhượng và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đối với thửa đất có diện tích 60m2 tại thôn 7, (xã Kiền Bái, nay là tổ dân phố 7, phường Thiên Hương, TP. Hà Phòng).

Tuy nhiên, chỉ vài tuần sau, gia đình phát hiện ông Đỗ Văn Hữu ( phường Thiên Hương, Hải Phòng) đã làm móng, xây dựng nhà ngay trên đất của gia đình bà Loan. Dù chính quyền xã Kiền Bái (cũ) nhiều lần yêu cầu dừng thi công, lập biên bản xử lý, nhưng ông Hữu vẫn bất chấp, tiếp tục hoàn thiện công trình.

Khoản 1, 2 Điều 3 Nghị định 91/2019/NĐ-CP được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 1 Nghị định 04/2022/NĐ-CP giải thích về lấn chiếm đất như sau:

“ 2. Chiếm đất là việc sử dụng đất thuộc một trong các trường hợp sau đây:

b) Tự ý sử dụng đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác mà không được tổ chức, cá nhân đó cho phép”.

Như vậy trường hợp này thì gia đình ông Hữu đã có hành vi chiếm đất bất hợp pháp của gia đình vợ chồng bà Loan.

Luật sư Hùng cho rằng, về nguyên tắc, khi UBND xã phát hiện sự việc, sẽ phải lập biên bản sự việc, buộc gia đình ông Hữu chấm dứt hành vi vi phạm, theo dõi, đôn đốc xử lý. Trường hợp nếu gia đình ông Hữu không thực hiện thì báo cáo cấp trên xử lý triệt để vi phạm hành chính.

Căn nhà xây "nhầm" trên đất người khác

Trong vụ việc này, ngay từ ban đầu bà Loan báo cáo, yêu cầu UBND xã Kiền Bài xử lý. Phía UBND xã cũng đã xuống lập biên bản, nhưng không hiểu vì lý do gì mà phía ông Hữu vẫn xây dựng, hoàn thiện công trình mà không bị cưỡng chế, xử lý triệt để theo quy định của pháp luật.

Điều này đặt ra dấu hỏi rất lớn liên quan đến trách nhiệm của UBND xã khi không thực hiện sát sao, giám sát xử lý hành chính, cưỡng chế sai phạm, buộc bên sai phạm chấm dứt hành vi lấn chiếm đất.

Có thể thấy rằng trách nhiệm một phần ở phía UBND xã thời điểm đó khi không thực hiện giám sát, xử lý hành chính đối với hành vi cố tình vi phạm của gia đình ông Hữu, không báo cáo cấp trên để xử lý triệt để hành vi vi phạm hành chính; để người vi phạm xây dựng, hoàn thiện công trình, đến nay gây ra khó khăn, vướng mắc trong công tác xử lý sai phạm liên quan đến hành vi lấn chiếm đất.

Vị trí căn nhà được xây trên đất người khác. Ảnh Nguyễn Hoàn

Có dấu hiệu cưỡng đoạt tài sản ?

Mới đây, chia sẻ với báo chí, bà Loan từng cho biết ngay từ khi phát hiện ông Hữu làm móng, xây nhà trên đất của mình bà đã yêu cầu dừng lại để giải quyết. Bà Loan đã đồng ý bán lại cho ông Hữu với giá 600 triệu đồng. Tuy nhiên, ông Hữu lại ép bà Loan bán với giá là 550 triệu đồng hoặc đổi ngang lô đất của mình. Trường hợp bán với giá 550 triệu đồng phải chờ ông Hữu bán được lô đất của mình mới có tiền trả.

Luật sư Đinh Đức Duy, Giám đốc Công ty Luật Minh Nghiêm cho rằng, nếu thông tin trên là đúng thì có dấu hiệu của hành vi cưỡng đoạt tài sản, theo Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015.

Theo luật sư Duy, cưỡng đoạt tài sản là hành vi đe doạ sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần người khác nhằm chiếm đoạt tài sản.

Tội cưỡng đoạt tài sản là tội có cấu thành hình thức với lỗi cố ý trực tiếp và được coi là hoàn thành từ thời điểm người phạm tội thực hiện một trong các hành vi trên chứ không phụ thuộc vào việc có chiếm đoạt được tài sản hay không.