Chất cấm vẫn lén lút bủa vây

Mới đây, em D. (SN 2006), học sinh lớp 12 tại một trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên ở TP HCM, đã bị phát hiện dương tính với chất ma túy, cụ thể là cần sa. Làm việc với cơ quan chức năng, nam sinh ban đầu khai nhận đã mua cần sa qua mạng xã hội.

Thủ đoạn dẫn dụ ngày càng tinh vi

Vụ việc trên một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng các hội nhóm mua bán cần sa vẫn đang hoạt động trên không gian mạng. Theo Nghị định 57 năm 2022 của Chính phủ, cần sa và các chế phẩm từ cần sa nằm trong danh mục chất ma túy tuyệt đối cấm sử dụng trong y học cũng như đời sống xã hội. Thế nhưng, thực tế cho thấy các hội nhóm rao bán, giới thiệu cần sa vẫn tồn tại dưới nhiều "chiêu thức" tinh vi.

Trên Facebook, có những nhóm lên tới hàng ngàn thành viên liên quan đến cần sa. Nội dung trong nhóm thường "ngụy trang" dưới dạng rao vặt, kèm theo số điện thoại liên hệ và những lời lẽ đầy ẩn ý như "chuyên cung cấp hàng hóa quanh năm", "bao phê, uy tín, chất lượng". Một số bài đăng còn dẫn thẳng người quan tâm vào các nhóm kín trên Telegram - nền tảng mà Cục Viễn thông đã từng yêu cầu các nhà mạng tại Việt Nam chặn hoạt động từ tháng 5 vừa qua vì nguy cơ bị lợi dụng để phạm pháp. Không dừng lại ở đó, nhiều hội nhóm còn "khoác áo hợp pháp" bằng cách gắn mác quốc gia khác vào tên gọi, chẳng hạn "Giao lưu cần sa hợp pháp tại Thái Lan".

Thực tế, tại TP HCM đã xảy ra nhiều vụ việc cho thấy cần sa len lỏi vào môi trường học đường, lôi kéo cả sinh viên. Tháng 10-2024, Công an quận Tân Bình cũ khởi tố, bắt giam Võ Quốc Huy và Nguyễn Đặng Quốc Thiện (21 tuổi, ngụ quận Tân Phú cũ) về hành vi mua bán trái phép chất ma túy. Cùng vụ án, 3 sinh viên quê tỉnh Bạc Liêu cũ là Tăng Tuấn Kiệt, Phan Thái Duy (19 tuổi) và Tô Bảo Đức (18 tuổi) bị bắt vì tổ chức sử dụng trái phép cần sa. Cả nhóm khai góp tiền mua cần sa qua Messenger, mỗi lần vài chục ngàn đồng để dùng chung tại phòng trọ. Chỉ trong một tháng, họ đã nhiều lần mua, riêng Kiệt sử dụng liên tục từ đầu tháng 9 đến khi bị phát hiện. Điều tra mở rộng, công an thu giữ 28,62 g cần sa tại nơi ở của Thiện, hơn 1,1 kg tại chỗ Huy, cùng nhiều tang vật khác. Nguồn hàng được Huy đặt qua Telegram và giao bằng dịch vụ chuyển phát nhanh. Trong đó, Kiệt và Đức chỉ mới nhập học chưa đầy 2 tháng đã trượt dài vào con đường nghiện ngập.

Gần đây nhất, vào tháng 6-2025, Công an TP HCM kiểm tra hành chính một căn nhà trên đường Lạc Long Quân (phường Tân Hòa) đã phát hiện Nguyễn Quốc Trung (SN 1991) tàng trữ và mua bán cần sa, cocaine. Trung khai nhận số ma túy này được giao dịch qua các kênh trên mạng xã hội. Mở rộng điều tra, cơ quan công an bắt giữ thêm Trần Phú Long (SN 1989) và Nguyễn Công Trí (SN 1978), thu giữ nhiều tang vật và dụng cụ nghi sử dụng ma túy.

Em D. bị phát hiện dương tính với cần sa. (Ảnh do cơ quan công an cung cấp)

Sự mơ hồ chết người

Theo luật sư Nguyễn Văn Đông (Đoàn Luật sư TP HCM), pháp luật Việt Nam đã quy định rất rõ ràng rằng cần sa nằm trong danh mục ma túy tuyệt đối cấm, do đó mọi hành vi mua bán, tàng trữ hay sử dụng đều bị coi là phạm tội. Bộ Luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) cũng có các điều khoản xử lý rất nghiêm khắc, với mức án có thể lên tới tù chung thân hoặc tử hình, tùy vào số lượng và tính chất vụ việc.

Luật sư Đông nhấn mạnh nhiều thanh thiếu niên hiện nay còn mơ hồ, cho rằng cần sa "nhẹ" hoặc hợp pháp như ở một số quốc gia khác, nhưng thực tế ở Việt Nam không hề có ngoại lệ. Vì vậy, bên cạnh việc xử lý nghiêm để răn đe, cần chú trọng hơn đến công tác tuyên truyền, giáo dục trong trường học và trên mạng xã hội, nhằm giúp giới trẻ nhận thức đúng đắn, không bị cuốn vào vòng xoáy ma túy chỉ vì tò mò hay thiếu hiểu biết.

Theo ThS Nguyễn Thị Thu Hiền - chuyên gia giáo dục, một bộ phận giới trẻ bị ảnh hưởng bởi thông tin trên mạng xã hội hoặc xu hướng ở một số quốc gia hợp pháp hóa cần sa, từ đó hình thành nhận thức sai lầm rằng sử dụng cần sa là "vô hại" hay "hợp pháp". Điều này vô cùng nguy hiểm trong bối cảnh Việt Nam cấm tuyệt đối mọi hành vi liên quan đến cần sa.

Bà Hiền cho rằng sự tồn tại của các hội nhóm kín trên Facebook, Telegram… khiến việc tiếp cận ma túy trở nên dễ dàng hơn. Đây là nguyên nhân khiến thanh thiếu niên có thể bị lôi kéo nhanh chóng, thậm chí chỉ từ sự tò mò ban đầu.

Cần song hành giữa nghiêm trị bằng pháp luật và phòng ngừa bằng giáo dục. Việc tăng cường truyền thông trong nhà trường, gia đình và cộng đồng sẽ giúp giới trẻ hiểu rõ tác hại của ma túy. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần phối hợp chặt chẽ với các nền tảng mạng xã hội để kịp thời phát hiện, gỡ bỏ những hội nhóm mua bán cần sa.